Хөрөг

"Зохиолч, яруу найрагч Г.Аюурзанын хөрөг" 

60x80 зотон, тос, акрилик, 2008

"Portrait of the poet, writer G.Ayurzana" 

oil, acrylic on canvas, 2008

ХӨРӨГ

Уран зургийн академийн магистрийн 2-р курс, ихэнх зургийн сургуулиуд бакалавр ч бай мастер ч бай хоёрдугаар курсээсээ эхлэн КУРСЫН АЖИЛ туурвидаг. Миний хувьд бүтэн хагас семестр хичээлд суугаагүй, учир нь хагас жил оюутны байранд, өрөөндөө ном уншиж, кино үзэж хааяа бүтээлээ хийдэг байсан үе. Өдөрт заримдаа арван кино угсруулж үзнэ (хоногийн хорин дөрвөн цагт дунджаар арван кино л үзэж амждаг юм билээ), зарим үед бүтэн сараар ном бариад босохгүй хэвтчихнэ, ийм хүн хэдий завандаа хичээлд явах билээ дээ. Анги уг нь хаяанд л даа гурван минутын дотор л гүйгээд хичээлийн танхимдаа, урландаа оччихно. Надтай хамт мастерт хоёр оюутан сурч байв, бид ангидаа гурвуулаа. Нөгөө хоёр маань намайг өдрийн од шиг сураглана, ихэнхдээ өрөө рүү утас цохин хамт хоол идье, дараа нь ийм тийм музей галерей явъя, ийм багшийн тийм лекц сонсох уу гэж л залгана. Миний сонирхол татах зүйл байвал зарим тохиолдолд хамт гардаг байв. Ангийн хоёр миний юу хийгээд хичээлд ирэхгүй байгааг мэддэг тул юу ч үл асууна, хэнд ч үл хариулна, багшид юу гэж хэлснийг ч бүү мэд. Багш ч хойноос хөөе хаая болохгүй чимээгүйхэн байсаар хоёрдугаар курсын шалгалт дөхөж Курсын ажил шалгаж дүн гарах болов. 2008 оны хавар л даа. Би 2008 оны зун Монголдоо БИЕ ДААСАН үзэсгэлэнд давхар бэлдэж, яг тэр үед хэд хэдэн хөрөг зурж байсан юм. Ихэвчлэн Зохиолчдын ХӨРӨГ. КАФКА, КАМЬЮ, БЛОК, ЦВЕТАЕВА, Монголоос АЮУРЗАНА абугайн хөргийг зурсан нь энэ. Зурагдсан хөргүүдээс ганц амьд нь АЮУР ах бөгөөд зарим хүмүүс заримдаа Аюур ах миний өмнө томоотой суугаад хөргөө зуруулсан хэмээн санадаг шиг байгаа юм, яг ч тийм биш ээ, нэгэн фото зургаас ерөнхий дүрслэлийг нь гаргаж зурсан нь энэ. Эл хөрөг бүтсэн болон хөрөг зохиолчид очсон түүх маш сонин, үүнийг одоогоор нууцлъя.

Дүн гарах үед гэв гэнэт ангийн багшийн өмнө бүтэн үзэсгэлэн дэлгэж тавиад,

-Багш аа намайг хичээл тасласанд уучлаарай, би бүтээлээ хийгээд.... төвлөрөх хэрэгтэй байсан, хичээл миний бүтээлд саад болоод байсан учир хичээлдээ яваагүй, хагас жилийн кредитээ бүтээлүүдээрээ, үзэсгэлэнгээрээ хамгаалан дүгнүүлж болох уу? гэв. Би багшид бус багш маань надад гэнэтхэн утсаар дуудагдаж миний урланд ирсэн учир хэсэгтээ алмайрч гайхан их л нухацтайгаар бүтээлүүдийг минь харж байснаа, чи тэгээд энэ хугацаанд бүтэн үзэсгэлэн бэлдсэн юм уу, за яахав болно л доо, энэ юун хөрөг билээ хэмээгээд эл хөргийг асуувай. Би ч: аан их сайн зохиолч, яруу найрагч хүн байгаа юм аа л гэлээ. Багш тун сонирхсон байдалтай: -үгүй энэ юу юм бэ дээ? гээд хөргийн баруун том орон зайд буй гялгар өнгөггүй хөндлөн өргөн зураасыг асуув. Миний инээд хүрээд, юу гэдгийг нь хэлж чадсангүй,

-зүгээр л.... -юу ч биш ээ.... багш аа, гэлээ. Багш: -дажгүй хөрөг болж ээ! хэмээн дүгнэв. Миний анхны бие даасан үзэсгэлэн ингэж намайг аварсан юм даа. Үзэсгэлэн гаргахаар бэлдэж бүтээлүүд хийгээгүй бол муу дүн аваад шууд хөөгдөх байсан биз. Дашрамд АЮУРЗАНА ах бас оюутан байхдаа сургуулиасаа хөөгдсөн түүх байдаг даа, тэр түүхийг уншаагүй, мэддэггүй байсан үе шүү! Дараа нь уншаад элгээ хөштөл инээж билээ.

Энд өгүүлэх гэсэн хамгийн гол зүйл бол, ангийн багшийн яг онож асуудаг тэр хөндлөн гялгар өргөн зураас юу вэ? Энэ бүтээлд хэний ч мэдэхгүй хичнээн нууц бий вэ? гэдэг тухай. Зохиолчын эл хөрөг одоо өөрт нь хадгалаатай буй. Өөрөө ч мэдэхгүй, бүтээлд буй далд, олон нууцыг олонд дэлгэх ер нь зөв үү? хэмээн нэг бус удаа бодож үзсэн. Ямар ч урлагийн бүтээлд өөрийн НУУЦ байдаг бөгөөд бүтээлийн нууц бүтээлийн сүнс байх.

ПС: Анхны үзэсгэлэн "МИНИЙХ" нэртэйгээр ХААН БАНК Арт Галерейд 2008 оны 8-р сард олон нийтэд дэлгэсэн билээ.

ИКЕА

Хятад улс, Бээжин, Дүрслэх Урлагийн Төв Академи, Салбар бүрийн мэргэжилтэн, төгсөх оюутнууд- зарим нь иргэн, зарим нь эрдэмтэн, ихэнх нь гоц авъяастан- гүн ухаантан, яруу найрагч, зохиолч, зураач, барималч............ хэмээн нэрэлвээс дуусахгүй.

Сургуулийн шинэхэн цэцэрлэгт хүрээлэнд салхилж суув. 

Найз хятад охин:

-маргааш амралтын өдөр бид хэлэлцээд ИКЕА руу явахаар төлөвлөсөн, та хоёр хамт явах уу?

/та хоёр гэдэг нь: монголоос хамт нэг сургуульд ирсэн найз охин Дариа, асууж буй нь Дариагийн ангийн хятад охин, манай ангийн дарга хятад охины сайн найз охин, ангийн дарга охин бид хоёр найз, бид дөрөв сайн найзууд/

-юу? дахиад ярь даа, бид юу ч ойлгосонгүй.

хятад охин асуултаа давтав.

-аан.

-та хоёр тэгээд явах юм уу?

бид хоёр чин үнэнийг хэлэхэд юу ч ойлгоогүй учир дэмий л мөрөө хавчив.

-ингэхэд та хоёр ер нь икеа гэж мэдэх үү?

/икеа-г хятадаар И ЗИА ЗИА ЗЬҮ хэмээн дууддаг, уур хүрвэл И ЖА ЖАА ЖҮ, орчуулваас ИКЕА ГЭРИЙН ТАВИЛГА гэж буй./

-сайн мэдэхгүй.

-энэ бол Шведийн компани Бээжинд ганцхан байдаг, юмнууд нь их хямдхан маш сонирхолтой дэлгүүр, та хоёроос бусад нь бүгд мэднэ. Охидуудаараа явж мөрөөдөцгөөе, дараа нь хамт хоол идье тэнд сайхан хоолны газар бий амттай бөгөөд хямд шүү дээ, за алив ээ хариул л даа, хамт явъя аа.

Би Дариагаас асуув: -чи явах юм уу?

Дариа: -харин ээ, яах уу, чи?

Би: -явахгүй ээ, дараа л болъё, даалгавар ихтэй, амжихгүй.

Хятад найз: -та хоёр юу ярьсан бэ? Би ойлгохгүй байна.

Дариа хятадаар: -бид хамт ИКЕА явж амжихгүй нь ээ, та нар өдрийг сайхан өнгрүүлээрэй, дараа хамт явцгаая.

Би: -тийн, уучлаарай, амжихгүй.

Гуравдугаар тойрогт байрших Бээжингийн анхны ИКЕА амралтын өдрүүдээр аймшиг, пиг хүн, сургуулиас гарсан л бол орой нь ядарсан амьтан болж ирдэг гэдгийг мэдэх учир юуун икеа микеа.

Тэр өдрөөс хойш, тэр нэг икеа-г нь олж очоод сонирхох юмсан хэмээн үе үе бодогдох болов, огт зав гарахгүй байсаар бакалавр дүүргэсэн дээ. Мастерт сурахаар сургуулиа дахин зорив. Дөрөвдүгээр тойрогт, манай Академийн хажууханд, алхахад таван минутын газар, нүсэр том, шинэ ИКЕА баригдаад, нээгдчихсэн гэж дууллаа. Хичээл эхлэх яагаа ч үгүй, бараг сарын зай байсан учир шинэ ИКЕА руу очиж, сонирхов. Баклаврт сурч байхдаа очиж байх минь яав даа, ямар толгой эргэм том, хэцүү дэлгүүр вээ. Эхний өдөр, анх удаа орж үзээд төөрч будилж бантсаар байгаад учрыг ололгүй гарлаа. 

Хараал идсэн том дэлгүүр чинь хамаг цаг авчихлаа. 

Ингээд хичээл эхэлтэл бараг өдөр бүр ИКЕА ордог ажилтай, өөрийн маршруттай ч болов. 

Миний маршрут ийм:

  1. Икеа- зайрмаг 

  2. Икеа- зайдас 

  3. Икеа ресторан- хар кофе 

  4. Икеа- Лаа, Рам Жааз, Зураг, Даавуу, Сандал,         Гэрэл, Ургамал

За тэгээд энэ маршруутаараа бараг жил явсан дөө.

Жааз: Яагаад ч юм олон өнгийн олон хэмжээс бүхүй рам жааз хэвлэмэл зураг харахаар хачин гайхамшигтай мэдрэмж төрдөгсөн. Арай Икеагийн рам жаазнаас болоод графикт дуртай болоогүй л баймаар хэмээн бодох үе байсаан, таталбар зургуудаа өөртөө, өөрөө шалгаруулаад нэг шилдэгийг нь икеа жаазаар мялааж бүтэн сар эсвээс хагас жил өрөөндөө байршуулж тавих. 

Зураг: Икеагийн хэвлэмэл зургууд тухайн цагийн хэвлэлийн технологийн дэвшилтийг тодорхойлдог учир имрээд илээд үнэрлээд ширтээд бясалгаад зогсчихно. 

Лаа: Икеагийн лаагүйгээр өрөөгөө төсөөлж ч чадахаа болив. Орой бүр унтахын өмнө лааны гэрэлд бясалгаж бүх бурхадад зориулж зулны оронд ЛАА өргөнө. Лаанаас болж олон хэрэг манай байранд гарсан даа. 

Гадаад оюутны дотуур байрны, манай давхарын нэг солонгос оюутан мухарын өрөөнд ганцаараа водка, виски ер хатуу болгоныг уугаад л байна уугаад л байна, байнга согтуу, гэхдээ хэзээ ч хэнд ч агсам тавьж үзээгүй, хачин цонхигор хүү. 

Нэг удаа надаас: -аниа та надад монгол водканы гоё шил байвал өгөөрэй хэмээж билээ. 

Би асуусан нь: -яах гэж байгаан?

-би бүх улсын архины шил цуглуулж байгаа юм аа, тгд л....

-чи тэгээд эднийг бүгдийг нь уусан хэрэг үү?

(тэр хүү архины өвөрмөц шил цуглуулдаг болох нь илт, өрөөтэй байсан)

-за бараг ихэнхийг нь?

-ихэнхийг нь гэж юу гэсэн үг вэ?

-яахав дээ, олддоггүй архи гэж байна аа даа, тэгээд шилийг нь хүнээс гуйж авахгүй юу.

-аан, за за, эгч нь архи уудаггүй л дээ, гэхдээ шил олдвол дүүдээ өгнө өө!

-баярлалаа.

Нэг шөнө түс пас тас пар хийх чимээ гарах шиг болж, удсан ч үгүй бөөн хүмүүс үймэлдээд эхлэв. Хамгийн чимээ багатай давхар манайх байсан тул гайхаж гайхаж хаалгаараа шагайтал мухрын өрөөний үүдэнд хэдэн цагдаа нар дотуур байрны жижүүртэй зогсож байна. Зурагтныхаа дээр том лаа асаагаад, согтуу байсан учир унтраахаа мартаад дугжирч байх зуур нь лааны тос телевизорын ар тал руу урсаад халуун тосноос болж асаатай зурагт дэлбэрч өрөө нь өөртэй нь хамт ЦАГААН СААРАЛ уран баримал, хэт контемпорари болчихсон байж билээ. Би сандраад хальсны аппаратаа барьсаар буцаж иртэл галынхан зураг даруулахгүй гээд тас хориглов. Тэр мөчийг буулгасан ч бол доо.

Сарын дараа оюутны байранд дахиад гал гарав, бас л лаа, лаа асаачихаад манай нэг монгол оюутан нийтийн гал тогоонд хоол хийж байх зуур өрөө нь шатчихаж.

Сарын дараа оюутны байранд бас л гал гарав, дахиад л лаа, лаа асаачихаад япон оюутан нийтийн гал тогоонд хоол хийх зуур өрөө нь шатчихаж.

Сарын дараа нийтийн гал тогоонд гал гарав, нэг нь хийн зуухан дээр хоолоо залгаж мартаад.... хэрэв тэр үед нийтийн гал тогооны өрөөний цонх хаалттай байсан бол гадаад оюутны байр дэлбэрэх байсан гэнэ.

Сарын дараа сургуульд гал гарав, хятад оюутны түр байр тэр чигтээ шатчихаж. Аз болоход бүгд хичээлдээ явсан байсан тул нэг ч хүний амь нас эрсдээгүй гэх. Ангийн багш: өчигдөр мэдээ уншиж байсан хаа байсан Америкийн, Нью Йоркийн нэгэн хэвлэлд манай академид хэд хэдэн гал гарсан тухай мэдээ гарч, бид урлагаараа гайхагдаж гадны хэвлэлд гарах бус  гал түймэрийн мэдээгээрээ дэлхийд танигдаж байна шүү нөхөд өө! хэмээхэд нь ангиараа түс хийтэл инээлдэж билээ. Яг сарын дараа гадаад оюутны нэг давхарын цахилгаан шатны дэргэд томоос том самбар дээр дотуур байранд гал түймэр тавьсан гадаад оюутнуудыг нэрлээд шатсан өрөөнийх нь зургийг олон нийтэд анхааруулах үүднээс хэвлэж өлгөсөн байв. СОЛОНГОС МОНГОЛ ЯПОН оюутнууд.

Даавуу: Сургуульд байхдаа өөрийн даавууны үйлдвэртэй болж зурсан зургаараа даавуу нэхнэ хэмээн мөрөөддөг байсан. Зураасан зураг графикт дуртай тул орон орны дизайнеруудын зурсан даавууны хээг харж сайнаар нь бахархаж мууг нь шүүмжилж, мөрөөдсөөр. Миний зурсан зургууд ингээд даавуу болчихсон худалдаанд гарч олон хүний хэрэглээ болвол сайхан аа. ИКЕА-гийн метрийн даавууны эн дээр зураачийн нэр зурсан он нь зохиогчийн эрхийн тэмдэгтэйгээ хэвлэгдсэн байдаг. Үйлдвэрээс худалдаанд шилжээд албан ёсны икеатай дэлхийн улс бүрийн хэрэглэгчидэд хүрдэг. Тэгээд...., би ер нь юугаараа дутах билээ, өөрийгөө сорьж үзье хэмээн өдийг хүртэл олон график бүтээсэн. Миний зурсан ажлууд таны дэр хөнжил хөшиг хувцасны даавуун дээр хэвлэгдвэл гоё уу. Мөрөөдлүүдийн минь нэг биелээгүй л байна, хэр чинээгээрээ цаасан дээр ил захидал болгон өөрөө хэвлэсэн ч зарим нэгэн намайг ил захидлын зураач гэж авч байна олон нийтийн хэвлэлээр! Даавуун дээр хэвлэгдвэл даавууны зураач гэх юм байна л даа. Монголд даан ч даавууны үйлдвэр байхгүй. Даавууны бүү хэл графикийн нэгдсэн урлан ч байхгүй. Шалтгаан нь хуухай мөнгө. 

Сандал: эмээ өвөөгийн өөрөөр хэлбэл тос хир даагинд баригдаад ирмэгүүд нь элийж мөлийгөөд бөндийсөн тагжгар сандал зуухны өмнө байж байдаггүй юү. Арай ахиад орос матмал сандал нэг хэсэг хотын айл бүрийд байдаг байж билээ. Намайг бага байхад аав дүү бид хоёрт нэг нэг түшлэгтэй модон сандал урлаж нэгэнд нь чоно нөгөөд нь туулайг өнгөөр ялган зурж өгч билээ. Аавынхаа урласан сандал дээрээс хорвоог удаан гэгч ширтэх гэдэг үү. Хожмоо ухаан суугаад кино найруулагчид дүү бид хоёрынх шиг гэхдээ даавуун суудал түшлэгтэй сандал дээр суудаг болохыг анзаараад, ИКЕА-д найруулагчийн сандал зардаг болохыг олж мэдсэн дээ. Надад нэг найруулагчийн сандал бий, тэр сандал дээр мөн ч олон зочид тухлан суусансан, урлаг судлаач, зураач Ч.Болдбаатар багш маань хааяа Бээжинд зочлох үеэр манай өрөөнд орж ирүүтээ: -за Годоогийнхоо найруулагчийн сандал дээр жаахан тухлаад авъя байз! гээд шигдэн тухлаад элдвийг хүүрнэдэгсэн, сандлаа монголд чирж ирээд тагтан дээрээ тавьж мөн ч олон бүтээл бичиж зурсан даа. Харамсалтай нь зүүн тал нь хугарчихсан, нэг найз сууж байтал гэнт. 

САНДАЛ сонин эд шүү, баруун монголчууд сандлыг ширээ, урт сандлыг бандаа хэмээдэг. Хөх нуурт судалгаагаар явж байх үед дээ, айлын бэргэн: -хүүхээд тэр ширээ аваад өг, хэмээн сандал хэлсэн юм байж л дээ, би мэдэхгүй гэрийн хойморт байрлах том ширээг тэнхээ мэдэн өргөтөл биш ээ тэр ширээ гээд сандал руу заагаад хоёул өдөржин инээлдсэнсэн. ИКЕАд маш олон төрлийн сандалны тасагт оруут ёстой нэг гайхаш тасрана. 

Гэрэл: Нар сар од далай тэнгис амьтан ургамал навч цэцэг ер бүхий л төрлийн гэрэл бий. Надад хамгийн гоё нь ЛАМП. Бүрхүүлгүй лампнуудыг хэдэн зуугаар нь асаачихсан байгаа тэр хэсэгт очоод хорвоог болон өөрийгөө умартам, гайхамшиг. Гэрлээр бүтээлээ тууривдаг бүтээлчид икеа-с эхтэй ч байж магад.

Ургамал: Икеагаас гарахын өмнө тооцооны тасгийн наад хэсэгт икеагийн ботаникийн хүрээлэн бий. Яг тэр хэсэгт очуут гэв гэнт орчны агаар өөр, ШАЛ ӨӨР, туйлын цэвэр, чийглэг, сэнгэнэсэн, анхилуун, хүчилтөрөгч илт их байгааг мэдэрдэг. Хүн бүр, хүн бүхэн амьсгалдаг. Өрөөгөөрөө дүүрэн ургамал тарьж өсч өндийхийг нь ажиглан суух, завтай үедээ ганц нэг таталбар татан, сэдэв, арын фонн-д ашиглан, үе үе төрөх гуниг баяраа хуваалцахад ургамал гайхалтай сайн сонсогч байж чаддаг. Ингэхэд би өрөөндөө тарьсан ургамалдаа зориулж шүлэг бичсэн юм байна шүү. 

Кофе ба зайрмаг: Икеагийн ресторанд кофе ууж суух зуур хэд хэдэн хайку, ганц нэг өгүүллэг бичсээн. Гишүүний карттай бол кофены аяга үнэгүй, хамгийн хөгжилтэй нь хэрэв та икеад кофены аяганд мөнгө төлсөн л бол хэдэн ч удаа кофе ууж болно. Хятадууд икеагийн кофег янз янзаар л тайлбарладаг, ямар боловч зүрхээ дэлстэл кофе уух ч сайхан даа.

Гарахдаа нэг юаний зайрмагнаас дахин нэгийг аваад яг сургуулийн хаалга хүрэхэд дуусдаг. 

Зайдас: Икеагийн зайдасыг ИКЕАд ороод худалдаа хийхээсээ өмнө заавал идэж үзээрэй.

Монголоос ирсэн найзууд танил хүмүүст икеаг танилцуулж бүр зарим нэгийг нь Икеагаар өвчлүүлсэн дээ. 

Эрчүүд хэлэхдээ: эхнэртэйгээ икеад орвол хэтэвч дансыг нь атгаад, амыг нь сайн сойж яваарай хэмээн хэлцдэг. Шоопиндох ч амаргүй спорт доо. Ортой үг шүү. (инээв)

Төгсөөд Монгол руугаа буцахдаа өөрийн хэрэглэж байсан ИКЕА тавилгаа, ээжийн өгсөн мөнгөөр нэмж нэг буйдан бас бус зүйлс авч ачуулаад харив. Хүлээж авах үед буйдангийн гадарны өнгө солигдчихож. Тэгээд бодов, хэрэв Монголд ИКЕА байсан бол буцаж очоод солиулах байсан даа гэж.

Энэ мэтчлэн миний ИКЕА тай холбоотой хөгжилтэй түүхүүд дуусахгүй ээ. Икеа-р үйлчлүүлсэн хүн бүр, айл бүрт хөгжилтэй түүхүүд бий гэдэгт эргэлзэхгүй байна.

Улс орон бүрийн ИКЕА өөрийн орны соёлын онцлогт тохирсон бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг. Икеа Монголд албан ёсоор нээгдвэл маш олон монгол гар урчууд байнгын ажилтай болно доо.

Бээжингийн ИКЕА-д богино модон харандаа, цаасан метр үнэгүй. Яагаад гэдгийг урлаг тайлбарлана. 

Икеаг үүсгэн байгуулсан хүний сонирхолтой үнэн түүх намтар баримтыг доорх линкээс орчуулаад заавал уншаарай.

https://sweden.se/business/ingvar-kamprad-founder-of-ikea/#start

Годо 

2016.V.11
20:30

Улаанбаатар,
Монгол улс.

МОД II үзэсгэлэнгийн урилга

МОД II 

Бие даасан, зураасан зургийн МОД цуврал үзэсгэлэн 

5 сарын 21 нд 14:00 цагт 976 АРТ ГАЛЕРЕЙ-д нээлтээ хийнэ. 

Та бүхнийг хүрэлцэн ирэхийг урьж байна. 

Үзэсгэлэн үргэлжлэх хугацаа хоёр долоо хоног.

Жич: Үзэсгэлэн үнэ төлбөргүй

Хаяг: Соёлын Төв Өргөөний ард 

ТУУШИН зочид буудлын нэг давхарт 

976 АРТ ГАЛЕРЕЙ

Холбоо барих утас: 99051127, 96330628, 88138855

Энэ асуултад үүрд цэг тавих минь

ҮНДЭСНИЙ ШУУДАН                                                      
The National Post ҮНДЭСНИЙ ӨДӨР ТУТМЫН СОНИН  2016 оны 04 сарын 26.
Мягмар гараг. №083 |  И-мэил: undesniishuudan@yahoo.com | www.undesniishuudan.mn  Факс: +976-11-354631    Үнэ 500 төгрөг

УРЛАГ 9-р нүүр 

Д.Баярцэцэг 2016 он.

Сэтгүүлч Д.Пүрэвсүрэн: Годо буюу уран бүтээлч Д.Баярцэцэгтэй ярилцлаа. 

-Кафкагийн “Шүүх ажиллагаа”-г уншиж дуусахаас айдаг гэсэн (сэтгүүлч Д.Оюунномингийн “Гоодаль” сэтгүүлд нийтэлсэн “Абсурд ба абсурд бус” ярилцлага) байсан. Дууссан уу?

-Ф.Кафка Улаанбаатарт хүчтэй давалгаалж буйд би хувьдаа баяртай байна. “Шүүх ажиллагаа”-г уншиж дуусахаас “айдаг” тухай, уншиж дууссан эсэхийг бараг сэтгүүлч бүр ярилцлагынхаа өмнө асуудаг учир жаахан дэлгэрүүлж яриад энэ асуултад үүрд цэг тавих минь.

Хятадын урлагийн академид 2003 онд мастер, бакалаврын уран зургийн ангийн оюутнуудад ОРЧИН ЦАГИЙН УРЛАГ-ийн тухай Америкт төгссөн Хятад багш бүтэн сар лекц оров оо. Хичээл ч өндөрлөж бидний даалгавар,бүтээлүүдийг шалгахад манай ангийн хятад хүү Ф.Кафкагаар туршиц \experimental\ богино хэмжээний кино бүтээсэн байв. Мань хүн Кафкад автчихаад хичээл дээр байнга номоо чирээд ирнэ, амрах зав зайгаараа уншаад л..., харин би Кафкаг тэр үед уншаагүй, монгол хэл дээр орчуулагдаагүй байсан үе, ангийнхаа хүүхдийн бүтээсэн “Кафка” хэмээх киног үзээд айдас төрсөн. Намайг гадаад оюутан болохоор бүгд их сайн хандана аа. Кафкагийн талаар ангийн хүүхэд маань өөрийнхөө ойлголтыг ярьж, үнэн голоосоо шаналж, бас биширсэн тухай хуучилж, ер байнга л уран зохиол, философи, сонгодог урлаг, амьдралын мөн чанарын тухай ярьдаг, маш сайн зурдаг мундаг хүү байж билээ. 2004 онд Жэрэми Аиронс гол дүрд тоглосон, Стивэн Содэрбэргийн бүтээл “Кафка” бүрэн хэмжээний уран сайхны кино гарч мөн л үхтлээ айж шаналж үзсэн, сайн бүтээл болсон байсаан. 2007 онд Ц.Сүхбаатарын орчуулгаар “Шүүх ажиллагаа”-г анх уншсан. Эх хэлээрээ танилцахаас өмнө хоёр ч киног нь түрүүлээд үзчихсэн, ангийнхаа хүүхдээс хятадаар баахан лекц сонссон байсан тул уншаад үнэндээ юу ч, бүр юу ч ойлгоогүй: би юу уншаад байна аа! гэж бодсон. 2007 онд Ф.Кафкагийн хөргийг бэхээр муутуун дээр бүтээсэн маань тун санаандгүй маш амжилттай болсон бөгөөд энэ хөргөө хэнд ч өгөхгүй, зарахгүй хэмээн өөртөө андгайлав. 2012 оны хавар гурван долоо хоног эмнэлэгт хэвтэв ээ. Ф.Кафкатай маш адилхан, эсвээс миний бүтээлтэй усны дусал шиг ижилхэн төрхтэй хасаг \казах\ залуу тус эмнэлэгт  хэвтэж эмчлүүлж байв. Нүдэндээ ч итгэхгүй, бүүр гайхаад:

-Өөрөө Франц Кафка гэдэг зохиолч мэдэх үү? 

-Мэдэхгүй.

Зурсан хөргөө гар утсан дээрээ гаргаж үзүүлээд:

-Энэ!

-Танихгүй.

[c] Д.Баярцэцэг  "ФРАНЦ КАФКА" 30х60 муутуу, бэх, зотон 2007.

Ф.Кафкагийн “Шүүх ажиллагаа”-г дахин уншихад маш хүнд байсаан. Арай ядан уншиж дуусаад удаагүй байтал өнгөрсөн жил зохиолч, яруу найрагч, орчуулагч О.Чинбаяр ах “Шүүх ажиллагаа”-г орчуулж буй хэмээгээд номын зураг асууж билээ. Эл хөрөг О.Чинбаяр ахын Кафкагийн номын шилд тавигдсан бол, орчуулагч П.Туяа эгчийн Кафкагийн “Хонгилд” өгүүллэгийн түүврийн хавтасны нүүрийг чимсэн. Ерөөс Ф.Кафка бид хоёр үйлийн үртэй юм шиг холбоотой байдаг нь бид нэг өдөр төрсөнтэй холбоотой юу, миний зурсан хөрөг үү, бичсэн шүлэг үү, өнөөх хоёр адын кино юу, мэдэхгүй. Дашрамд сонирхуулахад: Ф.Кафка бид хоёр нэг өдөр төрсөн бол, бид төрсөн өдөр “Д Доорс” хамтлагийн дуучин Жим Моррисон бурхан болж одсон юм билээ. О.Чинбаяр ахын орчуулгыг одоо болтол уншиж амжаагүй. Тэгэхээр би “Шүүх ажиллагааг” уншиж дуусаагүй байна гэсэн үг үү, дуусдаггүй аймаар байгаа биз, гоё ч юм уу.

-Одоо ямар ном уншиж байна вэ?

-Эртний урлагийн түүх, археологи, түүх, судалгааны бүтээлүүд уншиж байгаа. Уншихаасаа бодох нь их ээ.

-Ер нь таны унших арга барил ямар вэ. Номуудыг зэрэг унших, зарим уншсан номоо байнга эргэж харах, тухайн үеийн нөхцөл байдлаас унших сонголтоо хийх гэх мэт?

-Шинээр гарч буй уран зохиолын номуудыг тухайн цагт нь авч уншихыг хичээдэг. Байнга сөхөж хардаг ширээний ном бий, Ц.Дамдинсүрэн абугайн “Монгол үсгийн дүрмийн толь” болон бусад толь бичгүүд. Хааяа өөрийн болон бусад яруу найрагчдын шүлгийн түүвэр унших дуртай. Унших арга барил гээд сүйд болох юм үгүй дээ, өөрийгөө ажаад байх нь сүүлийн үед номыг цоохорлож, гарчиг хөөж унших гээд байдаг болсон, олон ном зэрэг эхэлдэгтэй холбоотой байх.

-Та уран бүтээлчийн хувьд ч, хувь хүнийхээ хувиар ч хэрхэн амьдрах, юу хийхээ мэдэхгүй зогсолтод орох үе байсан уу?

-Юу хийхээ мэдэхгүй зогсолтод орох үе үгүй дээ, харин хэрхэн амьдрах талаар нухацтай бодож буй. Мөнгө төгрөг, ажил алба, ар гэрийн амьдрал, бүтээл зохиолоо зохицуулах цагийн талаар бодох үед хэцүүхэн л санагддаг.

-Амьдралын чиг шугамын тухайд энэ зөв гэсэн баримжаагаа хэдийд олсон бэ. Юу тусалсан бэ?

-Амьдралд үнэнч шударга хандаж, урлагт чин сэтгэл, буй бүхнээ зориулж өөрийгөө нээнэ гэдэг бүтээл туурвил.

-Шашны тухайд та ямар бодолтой байдаг вэ. Таны үзэл санаанд хэр нөлөөлсөн бэ?

-Шашин бол урлаг, урлаг бол шашин. Би шашин шүтдэг гэр бүлд өсч хүмүүжээгүй ч шашны тухай домог, үлгэр, түүх, зохиол, судалгааны бүтээлүүд унших дуртай. Буддын болон бусад шашны сүм хийдүүдээр аялах зочлох ч дуртай. Ихэнхдээ сүм хийдийн хана, адар, дээвэр, туурганы баримал зураг чимэглэл гээд бүгдийг урлаг талаас нь харж биширдэг. Эрт цагийн монгол хийцийн буддын сүмүүд үнэхээр шүтэхгүй байхын аргагүй бүтээгдсэн байдаг бол Түрэгийн түрүү үеийн болон Гандхар хийцийн буддын баримлууд дэлхийн урлагт “Дорнын сонгодог эрин” гэгдэх ур хийцтэй гайхамшигт өв соёл. Оюутан байхад олон сайхан газраар аялж, ангайж алмайрч явсан минь буддын соёлыг бишрэх сэтгэл төрүүлсэн болов уу. Аливаа шашин, урлагийн бүтээлд болон үзэл санаанд тодорхой хэмжээгээр нөлөөлөх нь бий, хэт автахгүй байхыг хичээдэг. Учир нь хуулбарлах сэтгэлгээ автахаас үүдэлтэй.Энэтхэгийн философич С.Радхакришнан хэлэхдээ: “Хэрвээ нийгэм өөрийнхөө оюун санааны ололтуудад итгэхээ болих юм бол, чиг баримжаагаа ч, жолоодлогоо ч алдана” хэмээжээ. Энэ бол үргэлж шинээр нээх, хөгжүүлэх, төгс төгөлдөрт тэмүүлэх санаа, тиймээс өөрийн үндэстний урт удаан хугацааны туршид бүтээсэн, хадгалагдаж үлдсэн өв соёлоо судалж хөгжүүлэх, цаашлаад шинэ үзэл санаагаар төлөвшүүлэн авч явахыг хичээх нь монгол үндэст хүн бүрийн бодох ёстой асуудал. 

“Туйлын” гэх үзэл үгүй боловч надад хамгийн ихээр нөлөөлсөн философич бол Нагаржунай. Тэнгэр, нар, сар, гараг ертөнц, оршихуй, бурхан, шашин зэрэг ойлголтыг оргүй хоосон болгосон хүн дээ. Хэрэв Нагаржунайн онолыг дагаад эхэлбэл юун “би” байх биз. Өөрийн “би” үгүй бол бүх зүйл хоосон. Ингээд бодохоор надад нөлөөлсөн л болж таарах нь. (инээв)

-Танд өнгөрсөн хугацаанд хамгийн хүнд бэрх үе хэзээ, юу байсан бэ?

-Мэдэхгүй. Гэхдээ өвдөх болон гэдэс өлсөхөөр яасан хэцүү юм бэ гэж боддог. Өлссөн, зовсон, өвдсөн хүмүүсийг харах хэцүү. Өлсөж ядарч зовж үзээгүй ард түмэн үүнийг ойлгохгүй биз ээ. Нэг нууцаа дэлгэчих үү. Мастер хамгаалахын өмнөх хэдэн сар мөнгө дуусаад, өлсгөлөн байдалтайгаар хүнд цаг хугацааг давж туулсан, надад ус будаа хоёр л байсан. Яг тэр үед бичсэн миний нэг богино өгүүллэг бий, олон жил хав дарчихаад саяхан новшоо ухаж байгаад гаргаж ирж уншихад амттай байсан шүү. Өгүүллэгийн нэр “Өлсгөлөн өдрүүд” 

2009 онд бичсэн, одоогоор хаа нэгтээ нийтэлж хэвлүүлээгүй.

-“Амаа хамхиж сурсан цагт хүн жинхэнээсээ амьдарч эхэлдэг” гэдэг үгийг та иш татжээ. Та одоо өөрөө өөртөө хэр сэтгэл хангалуун байна вэ?

-Латин зүйр үг. Грек нь бас л бодмоор: “Зоогийн ширээний ард амаа хамхиж бай”. Өөрөөр хэлбэл оюун санаандаа ч тэр, хоол идэж байхдаа бүү чалч гэсэн үг. Хоол идэхдээ би юу ч боддоггүй болсон. Амаараа дүүрэн хоол чихчихээд хүний өөдөөс яриад байдаг хүнд дургүй. Миний аав их дуугүй намуухан хүн. Тэр нь надад нөлөөлсөн байх ёстой. Гэтэл сэтгүүлчид асуулт асууна, найз нөхөдтэйгөө ярина, оюутнууддаа номлоно, би ярьсаар л.... шүлэг, зохиол ч мөн нэг төрлийн яриа шүү дээ. Худлаа бурж, дэмий чалчихгүй, хэр хэмжээгээ мэддэг бол болох нь тэр.  

-Мөн та дээрх ярилцлагын “өөрийгөө бүтээж байна уу, олох гэж эрэл хайгуул хийж байна уу” гэсэн асуултад “гээх гэж” хэмээн хариулжээ. Яагаад?

-Өөрийгөө гээнэ гэдэг олохтой ижил. Бурангуй үзэлдээ итгэчихээд түүнтэйгээ үхширтэл зууралдаад байдаг хүн хөгждөггүй, өөрөөс хэрэггүй зүйлээ гээж шинэ бүхнийг өөриймшүүлж байх, гэхдээ даган дууриахгүй гэсэн санаа.

-“Уран бүтээл эхлэх цэг гэж байдаг” гэж зураач Ж.Мөнхцэцэг хэлж байсан.  Та зураач, яруу найрагч, урлаг судлаач хүн. Таны зураачийн, яруу найрагчийн, урлаг судлаачийн эхлэх цэг юу байсан бэ?

-Ямар хэцүү асуулт вээ, бараг амьдралын түүхээ ярих нь байна шүү дээ. Товчхондоо бол, цаг хугацаа бүхнийг шүүх байх аа даа. Миний бүтээсэн бүхэн эхэлсэн цэг хэмээн санаваас үхэхийнхээ өмнө энэ асуултыг дахин нэг бодож үзнэ ээ. (инээв) Тэр болтол зураг, яруу найраг, судалгаа маань хаа хүрсэн байхыг хэн мэдэхэв. Төрсөн од эхэлсэн цэг байж магад.

-Урлаг таныг хэрхэн өөрчилсөн бэ. Хүн бүрт байдаг нандин чанар (ихэнх хүмүүс түүнийг алддаг гэж боддог)-аа алдаж буйг мэдэрдэг үү, эсвэл урлагаар амьдарч буй учир төрөлх мөн чанараа хадгалж байгаа юу?

-Түүхээс харахад урлаг соёл өндөр хөгжихийн хэрээр хүний ёс суртахуунд өөрчлөлт гарсан байдаг. Жишээ нь хүн сэтгэлээ илчлэн байхад, бүтээлээ тайлбарлан таниулж байхад, үзэл бодлоо илэрхийлэн туурвиж байхад өөдөөс нь ард нийтээрээ хамраа ухаад, шүлсээ нулимаад, бохь зажлаад суух нь хэр зохистой вэ гэдэг ч юм уу, сайн баримал гудманд байршуулаад тавихад өшигчих, дээр нь эрээчих эвдэх гэдэг ч юм уу, Японы ард түмэн дэлхийн бүх улс үндэстний зоосон мөнгийг хайлж хонх цутгаад Монгол Улсад бэлэглэж түүнийг талбайн цэцэрлэгт хүрээлэнд байршуулсан, гэтэл бид хэрхэн хадгалж байна вэ, тэр бол энх тайван, амгалан энхийн бэлгэ тэмдэг шүү дээ ч гэдэг юм уу бодмоор зүйлс Монголд их бий. Нандин чанараа гээгээгүй хүн, урлагийн хүмүүн болон урлагийг хайрладаг ард түмэн л урлагийн түүхэнд үлддэг байх.

-Саяхан болсон контемпорари урлагийн тухай хэлэлцүүлэг дээр та “Урлагийг хэн егүүтгэсэн бэ [Who kill the ART]” гэдэг асуултыг нийтэд тавьсан. Ямар өнцгөөс та энэ асуултыг тавихад хүрсэн бэ.  Жишээ нь  “Урлагт дүр эсгэгчид олширсноос уу, эсвэл урлаг судлал байхгүй байгаагаас болоод уу” гэх мэтээр надад бодогдсон. Мэдээж энэ бол ганц асуултын дор бүрэн хариулагдахгүй өргөн хүрээтэй сэдэв байх.

-Өнцгөөс өнцөгдөж асуугаагүй шүү. Хэлэлцүүлгийн сэдэв “Урлаг уу, солиорол уу” байсан. Сэдвийн хүрээнд хоёр өдөр хэлэлцэхдээ дэлхий нийтэд сөргүүлэн тавьж буй асуудал юм аа, тэрнээс яг асуулт бус. Урлаг асуудал дэвшүүлэхийг илүүд үздэг бөгөөд асуулт гарч ирэх бүрт “Урлаг гэж юу вэ” хэмээх эгдүү хүргэм асуулт хэзээ ч дуусдаггүй. Хариулт нь ч мөн адил хүн бүр өөр өөрийнхөөрөө тайлбарладаг. Тиймээс би дэлхийн улс орны, ер бүх хүмүүст, цаашлаад харь гарагийнханд хүртэл хамаатай байхаар асуудал дэвшүүлсэн ухаантай. Асуудлаас улбаалж аандаа гарч ирэх санаанууд, асуултууд урлагтай харьцах, урлагт хандах хэн бүхнийг өөрчилж, шинэ эриний урлагийн түүхэнд хувь хүн бүрийн хэлэлцэх, ярилцах сэдвийн хурц асуудал байсаар байх болно хэмээн тооцсон.

Асуудал байхаар тооцно гэдэг хуучрахгүй гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл “Урлагийг хэн егүүтгэсэн бэ” гэж хэн нэг хүн бүхэн өөрөөсөө асуулаа гэж бодъё. Эндээс нэн тэргүүнээ “Урлаг гэж юу вэ” хэмээх улигт асуултыг анх удаа өөрөөсөө, нухацтайгаар, зайлшгүй, дахин асуух учиртай болно оо доо. Манай дэлхий хэдэн хүн амтай билээ! Аандаа, хаа сайгүй, хэний янаагүй, жишээ нь: үзэгчид идэвхтэй болно, урлаг судлаачид, шүүмжлээчид ажлаа сайн хийнэ, бүтээгч туурвигчид дүр эсгэж суухын оронд амьдарч эхэлнэ, улс нийгмүүд хөдөлгөөнд орж, олон соёлын харилцаа жинхэнэ утгаар хөгжиж хүн төрөлхтөний бүтээсэн, бүтээж буй түүх ба урлагийн түүх сонирхолтойгоор үргэлжилнэ хэмээн миний урьдчилж харсан бодол. Дэлхийн урлагийн түүхийн сайн туршлагагүй бид уншаад, судлаад байж дээ.

Гэхдээ урлаг судлал бий шүү! Манайд урлаг судлалын ангийг жил бүр олон олон оюутан төгсдөг ч төгсөөд ажлын байрны асуудал, хамрах хүрээ, орчин байхгүйгээс хөөрхий хүүхдүүдийн хувь тавилан сайн дурын, сайхан сэтгэлийн, бүр зарим нь даамжраад их мэдэгчид, туйлшрагчид болж хувирдаг. Монгол Улс урлаг судлаачдаа дэмжих бодлогоо өргөжүүлэх хэрэгтэй.

ТЭНГЭР БА ГАШУУН НУЛИМС

"Микеланжело Бэкэт хоёрын хөрөг"

[с] Годо, харандаа цаас, 25.3х18

-visual-

"Portraits of Michelangelo & Beckett"

[c] Godo, pencil on paper, 25.3x18

| дурсамж vгvvлэл |

Оюутан байхад Микеланжелогийн намтарыг уншаад ихэд шимширч билээ, миний уншсан намтар дотроос гуниг төрvvлсээр байдаг бvтээлчид бол Ван Гог, Микеланжело хоёр. Яагаад ч юм цаг vе нийгэм нь тэднийг огт ойлгоогvй шиг санагддаг. Академийн Уран Зургийн Бакалаврын гуравдугаар курст сурч байх vед ээ, хар зургийн хичээл, Микеланжелогийн "БООЛ" хэмээх нvсэр бvтээлийг гурван сар чардайтлаа гvрдийтлээ нухаж зурсаны эцэст дуусч яс амарсан. БООЛ хэмээх баримал оргинал эх хэмжээгээрээ гурав орчим метр, хэр чинээгээрээ эх хэмжээтэй дvйцэх хар зургийн ажлаа гvйцэтгэсэнсэн. Тухайн vед баримал анги анги дамжин хэссээр эмтэрч халтайж сааралтаад тонн нь мэдэгдэхээ байж булчингийн ялгаралыг ялгаж харах тамтаггvй зурахад маш хvнд байсан тул багшдаа эл зовлонгоо тоочтол багш: -хар нvдний шил зvvгээд зураад vз! хэмээн зөвлөж билээ. Багшийн зөвлөснөөр зурж буй барималаа харахдаа шилтэй, цаас руу зураг руугаа харахдаа шилээ авч, өдөр цаг хором бvрийн энэ төвөгтэй vйлдлээсээ залхаад сvvлдээ ангидаа нарны хар шилтэй зогсож зургаа зурж дууссан даа. Эргээд санахад, хөндлөнгөөс ажихад тун хийц муутай тэнэг шил зvvчихсэн өөрийгөө бодоод инээд хvрдэг, гэсэн ч туршлагатай сайн багшийн зөвөлгөөгөөр амжилттай дуусгасан хэмээн одоо санадаг. 

Тэр гурван сарын хар зургийн дvн А/95 оноо авлуу, багш дvн дээр хатуу, барагтай л 85-с дээш оноо өгдөггvй, яагаад ч юм миний ажлыг vнэлсэн л юм даг. Гол нь би сайндаа ч бус Микеланжелогийн БООЛ хэмээх бvтээлийг зурах нь харьцангуй хvнд ажлын тоонд зvй ёсоор ордог. Зурахад ч амттай чамбай сайн бvтээл. Yе vе гудманд алхаж явахад суут зураач барималч Микеланжело абугай тэнгэрээс хууч хөөрөх сэтгэгдэл төрөх vед тийн хэмээн таньж догдолсондоо элдвийг бурж өгнө өө. 

ОНГОД ТЭНГЭР БА ЧУХАМДАА АГУУ БYТЭЭЛЧИЙН YГС СЭТГЭЛИЙГ ЦЭМБИЙТЭЛ, СЭРГЭЭД ТЭНГЭРТ НИСТЭЛ ХYYРНЭЛДДЭГ БӨГӨӨС БУРХАДЫГ БYТЭЭГЧДИЙН ЗОВЛОН ЖАРГАЛ НЭГ ЮМ АА ХЭМЭЭН САНАХАД Л НYДНИЙ АЯГАНД НУЛИМС ЦИЙЛЭЛЗЭН ΘΘРИЙН ЭРХГΥЙ БИШРЭХ ХΥНДЛЭХ ΘΡΘΒΔΘΧ ХАЙРЛАХ СЭТГЭЛ ТΘΡΔΘΓ ΘΘ.

Урлагийн Бурхад цэвэр сэтгэлийг хаа ч явсан таньдаг.

Годо 2016.

Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni
(Italian: [mikeˈlandʒelo])
(March 1475 – 18 February 1564), Italian sculptor, painter, architect, poet, and engineer
of the High Renaissance who exerted an unparalleled influence on the development of Western art.

"SLAVE"

СЭРҮҮН СҮМИЙН ЗҮГ

Богино шүлгийн СЭРҮҮН СҮМ номоо хэвлүүлэх болсон түүх тун сонирхолтой эхэлсэн. 

Энэ тухай тусгай ном болгон хэвлүүлэх төлөвлөгөө бий.
Ямартай ч, анх удаа зэнгийн сүмд-
шавилан суух гэдэг..
сүмийн амьдралын туршлагаас мэдрэх гэдэг.. 
ерөөс ЗЭН хэмээх өвөрмөц урсгал сэтгэлгээ хэрхэн
төлөвшсөн өөрийн зэнгийн түүхээсээ хуваалцахаар шийдэв.

Доорх гурван зураг:
1. Сүм рүү хүрэх уулын замд (цаг гаруй алхсан)
2. Алсад Сэрүүн Сүм дөнгөж үзэгдэх агшин
3. Сүм энэ л модон замаар хөтлөн аваачсан

эхний гэрэл зургийг:
Foto by [с] Seine Kim 2012.
Сэин Ким, Солонгос.
Хятадад Академид хамт сурч байсан дотны анд,
түүний ачаар л СЭРҮҮН СҮМ ийг төвөггүй олсон билээ л.

ПС: "СЭРҮҮН СҮМ" богино шүлгийн түүвэр Интерном, Мажестик номын дэлгүүрүүдэд болон Брити Грэй, Кафэ Дө Амор -т тус тус борлуулагдаж буй.

ЧИХЭВЧЭЭР БҮТЭЭСЭН АЯЛГУУТ ШӨНИЙН ГЯЛБАА

Bodikhuu “Night Shine”
genre | tag:: spiritual, jazzhop,
jazzbass, funkbeat, experimental

release album:: 4^th of January 2016
tracks:: 12

online links::
www.facebook.com | 1 bodikhuu

www.soundcloud.com | bodikhuu
www.bodikhuu1.bandcamp.com

| нийтлэл, судлал |

“Хөгжмийн бүтээлүүдийг цомгоор нь сонсох хэрэгтэй.” хэмээн нэгэн найз минь зөвлөсөн билээ.

ХӨГЖИМ МЭДРЭХ СОНСОХ ТУХАЙ

Хөгжим урлагийн тухай ярихаас урьтаад хувь хүн бүрт тавих асуулт: ТА УРЛАГТ ХАЙРТАЙ ЮУ ?

Урлагийн түүхийн хөгжлийн явцад жам ёс, бүтээгч хүмүүн, зүрх сэтгэл бүтээл төрүүлдэг, гагц сайн бүтээл хүн төрөлхтөний урлагийн түүхэнд мөнхөрдөг. 

БИДНИЙ ЭРИН ЦАГИЙН СЭТГЭЛГЭЭНИЙ ТУХАЙ ТОВЧ

Өөрийн далд совин, зөн, дадал, туршлага дээр суурилан бүтээсэн туурвилууд амьд гэгээн сүнслэг байдаг. Монголын бүтээлчид Дэлхийн бусад улс үндэстний бүтээн туурвигчидтай нэгэн цаг үед бүтээлээ туурвиж буй. 

Шинэ зууны технологийн шинжлэх ухааны хөгжлийн ертөнцөд эрин цагийнхаа сэтгэлгээний “БИ”-г илэрхийлсэн БОДЬХҮҮ-гийн хөгжмийн бүтээлүүдийг: шигшин сонгож, түүвэрлэн эмхэтгэж, нэн өөр, шинийг эрэлхийлсэн илэрхийллээр бүтээлээ хүмүүсийн хүртээл болгож буй хэмээн бид, урлаг судлаачид дүгнэж байна. 

Тэрбээр өгүүлэхдээ:

“ЗАЛУУСЫН ТӨДИЙЛӨН МЭДДЭГГҮЙ, СОНСОХОО БОЛИОД УДСАН, БАРАГ ТҮҮХНЭЭ МАРТАГДАХ ДӨХСӨН ХУУЧНЫ БҮТЭЭЛҮҮДИЙГ ЭРЖ, ТАНИЛЦАЖ, ӨӨРТ ОНЦГОЙ СЭТГЭГДЭЛ ТӨРҮҮЛСЭН, ТААЛАГДСАН ХЭСГИЙГ ХЭСЭГЧИЛЭН СОНГОЖ, ТАСЛАН ЦУГЛУУЛЖ МӨН ӨӨРИЙН ЭРГЭН ТОЙРНЫ АХУЙ АМЬДРАЛААС ОЛЖ НЭЭСЭН БҮХНЭЭ ТОГЛОХ, БИЧИХ, ХАДГАЛАХ, САНУУЛАХ ИЙН БҮРДҮҮЛСЭН ХӨГЖМИЙН АРХИВАА ШИНЭЭР ДАХИН НАЙРУУЛЖ ДАН АЯЗ, ХЭМНЭЛ, ҮГЛЭЛ, ЦОХИЛТ БҮРИЙГ ТУРШИЦ /experimental/ -ЫН КОДЛОН СИСТЕМЧЛЭХ  ЗАМААР БҮТЭЭСЭН ХОЁР ДАХЬ ЦОМОГ. БИ ЯМАР НЭГЭН ТӨРӨЛ ЖАНРТ БАРИГДАХЫГ ХҮСДЭГГҮЙ ТИЙМЭЭС АЛЬ БОЛОХ ЧӨЛӨӨТЭЙ СЭТГЭЖ, БАРИГДМАЛ, УЙТГАРТАЙ, НЭГ ХЭВИЙН, ХЭВШМЭЛ, ХҮМҮҮСИЙН СОНСОЖ ДАДСАН НИЙТИЙН ГЭГДЭХ УРСГАЛ ХЭМНЭЛЭЭС АНГИД БАЙХЫГ ХҮСДЭГ.”  хэмээсэн юм.

ТЭВЧЭЭР БОЛ ХҮМҮҮНИЙ ГАЙХАМШИГТ ЧАНАР

Ахуй нөхцөл авъяасыг хэзээд хорьж дарж боож хааж түлхэж хавчиж чадахгүйн тод жишээ бол бүтээл туурвих орчин. Бусдад тээр дараа садаа болохгүйгээр өөрийн тэвчээр ухаан чадвар туршлагад тулгуурлан ажиллах гэдэг урлагийг бүтээгч хүмүүнд хэзээд шинэ туршиц, өөрөөр нээлт /EVRIKA/ болдог ба эл цомгийн явцын турш бүхий л бүтээлүүдээ зөвхөн чихэвчээр бүтээсэнд оршино. Нүргэлэх, чихарах, жингэнэх, үглэх, тачаах, орилох, хашхирах, дуулах, цуурайтах ер хорвоогийн бусад бүхий л дуу чимээг түүвэрлэн ангилан эвлүүлж найруулаад түүнээ дахин дахин давтан давтан сонсон тоглуулах нь, мэргэжилийн энэхүү ажлын явц ар гэр, эргэн тойрныхны нь чихнээ, сонсол болон мэдрэл, сэтгэл санаанд чийртэй тээр дараатай байлгүй л яав гэж.... харин Бодьхүү энэ бэрхшээлийг дан ганц чихэвчээрээ зоригтойгоор давж туулсан болохыг та бүхэн цомгийг сонсох зуур ухааран ойлгох буй за.

Амьдралын салшгүй хэсэг хөгжим, хөгжмийн урлаг аль ч цаг үеийн хүмүүсийн хүмүүжил төлөвшилд ямагт нөлөөлсөн, нөлөөлж буй, нөлөөлсөөр байх бөгөөд хувь хүний хөгжмийн урлагийн боловсрол, таашаал, сонголтоос хамаарч соёлын ялгаа үүсдэг учир өөрийн “БИ”-г мэргэжлийн түвшинд цэгнэн дүгнэж хөгжүүлэн боловсруулах эхлэл тавигдана хэмээсэн урлагийн анхдагч зүй тогтол бөлгөө. Бүх хүн хүүхэд байхаасаа л зурдаг бичдэг сонсдог ч хүн бүр зураач зохиолч хөгжимчин болдоггүй шүү дээ. Хүсэл мөрөөдлөө биелүүлж хүмүүст гуниг, баяр, ухаарал, гайхашрал төрүүлэх урлагийн ХҮН болон төлөвших, бүтээгч туурвигч болох амар үгүй ээ. Танин мэдэж, ойлгож, туулсан бүхнээ өөрийн ухамсар ба ухамсар бусад боловсруулан хүн төрөлхтөнд бүтээл болгон үлдээнэ гэдэг том хариуцлага шүү. Сүнснийхээ оршихуйн ертөнцөөс дурсамжаа онгичин уудлах нь тавилан бас төрөл. 

 

“NIGHT SHINE”

Миний гартаа барьж буй энэ цомог ГАНЦ хувь. 

Хүн бүрийнх адил ГАНЦ хувь. 

Ганц хувь гэхээр та гайхаж магадгүй.

.... ЯАГААД ....

Мөнгөтэй, чинээлэг, эрх мэдэл бүхүй хүмүүсийн дэмжлэг тэтгэлэг хайж эрэлгүйгээр өөрт буй бололцоо нөөц, ухаанаар бүтсэн цомгууд нь олны хүртээл болоод удаагүй. Энэ бол зохиогчийн шийдэл. Зохиогчийн эрхийн шийдвэр. Өөрийн гараар сэтгэл гарган нямбайлан урлаж, гадар бүрийг, ширхэг бүрийг хүн хүн тус бүрт зориулан хатуу цаасыг хэмжээ тавин зүсэж, нааж, цоолмол хэвээр /stencil/ шүршин хаяглаад, сд бүхнээ нэг нэгээр хувилан олшруулж эцсийн бүтээгдэхүүн, шууд сонсоход бэлэн болгож, сонсогчиддоо барьсан болохыг бодитоор гартаа барьж буй хэн бүхэн мэдэж буй биз ээ. 

NIGHT SHINE – ШӨНИЙН ГЯЛБАА – ГЯЛБАХ ШӨНӨ

сонсогч таны бурханлиг сонслоор сэрэхүйн гайхамшиг, өгүүлэн үгүүлэх хөгжим сонирхогч цуглуулагч бүтээгч судлаач шүүмжлээч та бүхний зүрх сэтгэлээ нээн өрнүүлэх яриа, хөөрөлдөх СЭДЭВ мэндэллээ.

Ингэхэд бид ер алив шинэ бүхнийг хүлээн авч, бодол оюунд хүртсэн бүхнийг сэтгэлээ уудлан, сэтгэгдэлээ хуваалцдагсан билүүсэн үү дээ. Энд СОЁЛ эхлэж үүнийг бид УРЛАГИЙН ТУХАЙ ЯРИА хэмээмүй.

ХҮН БҮРИЙН УРЛАГТ ӨГСӨН СЭТГЭЛ ҮНЭН, АРИУН, ШӨНИЙН ГЯЛБАХ ОДДЫН АДИЛ ГЭТЭЛГЭГЧ ГЭГЭЭН ТУНГАЛАГ БАЙХ БОЛТУГАЙ.

21:57

2016.02.07
Улаанбаатар хот
МОНГОЛ УЛС