ЭСГИЙ БҮТЭЭХҮЙ БИЧВЭР ТАЙЛАХУЙ | RECODE ESGII, DECODE SCRIPT

       

                Бүхий л мөн чанар тусгаар өөрийгөө илэрхийлж чадах авч оюуны биет биет бус өвүүд дэлхий дахинаа хөндүүр сэдэв хэвээр үлдэж монгол сөхөх санаа, эргэн харж хөндөх, хойч үед уламжлалаа өвлөх, судалгаа бүтээл дахин үргэлжлүүлж түгээхээс өмнөхийн цаад руу сэтгэлгээний урлагт хандуулан судлаачийн байр суурийг эзлэхийг эрмэлзэх мэт Батмөнхийн Мөнхцэцэг, Энхбаатарын Найдандорж нарын бүтээлд тусгалаа олжээ. Урлаг ямагт анхдагч шинэ байхын төлөө тэмүүлдэг.

 “RECODE ESGII, DECODE SCRIPT” бичвэрийг хэрхэн тайлбарлах, эх хэлнээ ямар утгаар хөрвүүлж буулгах вэ? энэ бол энгийн үзэгчийн хувьд нэн тэргүүнд асуух асуултуудын нэг. Хэлний задлан шинжилгээг [аналитик] мөрдлөг болгон позитивист [эргэлзээгүй, баттай, ноттой] гүн ухаанч байр суурьнаас эл үзэсгэлэнгийн нэрийн тухайд нэмж дэлгэрүүлж ярилцах нь зүй.

Үгийн өмнөх угтвар RE - [дахин], DE - [дараах]  хэмээн төрөлх хэлнээ орчуулж, ойлгож буйг сэтгэлгээнд ойлголт тогтсон дэг загварт орж байна хэмээн үзээд цаашид үгийн утгыг өдөөн үүсгэгч эдгээр угтваруудыг бичгийн хэл, төсөөлөлд сэтгэлгээний хөгжлийн соёл, эрин цагийн урлагийн ертөнцөд гайхалтай олон салаа бодлууд руу түлхэгч, онч үгийн үндсэн утгыг боломжит үгсийн олон эшт хувилбараар гүн гүнзгий үргэлжилсэн эргэцүүлэлд хөтлөгч үүрэгтэй байна хэмээн дүгнэж болохуйц. Латин хэлнээ угтвар DE: [гарах] хэмээсэн утгатай бол англи хэлэнд угтвар DE: -аас⁴, холдох, өөрчлөгдөх, өсөх, өргөжих, урьдчилах, эсэргүүцэх мөн эсрэг утгыг агуулдаг. R+E=RE, D+E=DE нийлмэл эдгээр үсгүүд олон шинэ утга бүхүй томъёо үг үүсгэгч шидэт угтвар. Иймээс угтвар RE [РЭ] - ДАХИН, угтвар DE [ДӨ] - ДАРААХ хэмээн тодорхой ганц утгаар бодож ойлгох өрөөсгөл бүлгөө.

“Энэ төрлийн дө- болон рэ- гоо зүйн түвшний сэдвийн хүрээнд урлагт тухайн агуулгыг гайхалтай шинээр эргэцүүлэх нөхцөл болдог.᠌”   Урлаг судлаач, урлагийн түүхч, шүүмжлэгч Рэчл Хайду

Харин одоо, яагаад ᠌ “ЭСГИЙ БҮТЭЭХҮЙ, БИЧВЭР ТАЙЛАХУЙ” хэмээн хөрвүүлсэн бэ гэдгийг ахин эргэцүүлж, дахин шүүж, ахин тунгааж, дахин ярилцаж, ахин хэлэлцэх үлдлээ.

2017.VIII.25
Урлаг Судлаач, куратор
Дашдондовын Баярцэцэг